De overeenkomst tussen textiel en karton

In een vooruitblik op de FESPA Global Print Expo kijkt Herman Hartman naar de ontwikkelingen in de segmenten waar de meeste aandacht van leveranciers naar uit gaat. Dat is vooral textieldruk, maar zeker ook kartonnage. Het eerste deel verscheen ook al in PRINTmatters nummer 3. Halverwege begint de aanvullende informatie over wat er op Fespa te zien is op het gebied van kartonnage en afwerking.

De beurs trekt zowel standhouders als bezoekers uit verschillende werelddelen en heet tegenwoordig FESPA Global Print Expo. Dit om zich te onderscheiden van de beurzen die FESPA op andere continenten organiseert. In Europa werkt FESPA samen met European Sign Expo, waardoor er ook uitgebreid aanbod aan sign halffabrikaten op de beursvloer te vinden is. Er zijn ook verschillende activiteiten gekoppeld aan de expositie om bezoekers te informeren, zoals het Colour L*A*B*. Een technologie-showcase en conferentieprogramma over kleurmanagement. Eindelijk!

Overlap

Dit jaar heeft FESPA, als het over textieltoepassingen gaat, concurrentie van de volledig op textiel gerichte ITMA, die in juni in Barcelona plaats vindt. De ITMA richt zich op de complete voortbrengingsketen van textiel van ruwe grondstof tot afgewerkt product. Bedrukken van stoffen is daarbij één van de aandachtsgebieden. Toch heeft ITMA de voorkeur van fabrikanten die hoogvolume printers leveren, uitgerust met one pass printtechniek. De mid- en low-volume textielprinters, uitgerust met scannende printtechniek, vinden we terug op zowel ITMA als FESPA. Bij FESPA ligt de nadruk op het bedrukken van reclamedoek in alle variëteiten. Er is echter een grijs gebied waarbij zowel reclame- als interieurtoepassingen, wandbekleding, meubelstoffen et cetera op dezelfde printers kunnen worden geproduceerd. Ook op FESPA worden deze toepassingen getoond.
Los van interieur en mode, groeit het aandeel digitaal textiel ook binnen de reclametoepassingen. Er wordt daarbij vaak over softsignage gesproken. Textieldoek is in verhouding licht in gewicht en vouwbaar, waardoor de logistieke kosten laag blijven. Er is inmiddels een breed aanbod aan aluminium frames, waarmee textieldoek is te gebruiken voor het bekleden van wanden, montage op een lichtbak of het aankleden van complete stands. Dit gaat deels ten koste van de inzet van bijvoorbeeld bedrukte plaatmaterialen.

Sublimatie

Op FESPA is een groot deel van het aanbod aan textielprinters uitgerust met sublimatie-inkten. Daarmee wordt gedrukt op polyesterstof, of vezels die voor tenminste 50 procent uit polyester bestaan. Sublimatie kan via een papiertransfer worden overgebracht of rechtstreeks op het doek. In beide gevallen wordt de inkt gefixeerd door verhitting, waarbij deze in de polyestervezels wordt opgenomen. Dan pas krijgt de print zijn definitieve kleur.
In de markt voor reclametextiel wordt niet alle doek met sublimatie-inkten bedrukt. Bij een aantal toepassingen, zoals doek voor het bekleden van wanden, of doek voor lichtbakken, kunnen flexibele uv-inkten of latexinkten worden ingezet.

Hoogste rendement

Er is geen eenvoudig antwoord op de vraag welke techniek het hoogste rendement levert. Printers uitgerust met uv- of latexinkt kunnen op een bredere range substraten worden ingezet. Hybride printers kunnen zowel op rolmedia als op plaatmateriaal werken, waar de textielprinter/kalander alleen rollen polyesterdoek verwerkt. De slijtvastheid van de sublimatie-inkten ligt hoger dan van de andere inkttechnieken en als er een goede doordruk nodig is (zoals bij veel vlaggen) dan heeft sublimatie-inkt ook de voorkeur. Verder is er een waarneembaar glansverschil tussen uv-inkt en textielinkt en is er ook sprake van een groter kleurbereik bij textielinkt, dat soms nog wordt uitgebreid door kleuren als groen, rood en blauw aan de inktset toe te voegen.
Er is een groot aantal fabrikanten dat printers op de markt breng uitgerust met sublimatie-inkten. Verrassende nieuwkomer dit jaar is HP, dat na een aantal jaar van ontwikkeling nu de eerste modellen op de markt brengt uitgerust met sublimatie-inkt. Het bedrijf stapt meteen in het middensegment met een printer die op 3,2 meter breedte afdrukt en gaat daarmee ook de competitie aan met de eigen latexprinters.
Sublimatie is ook op andere fronten dan textiel inzetbaar. Met sublimatie kunnen we een zijstap maken naar het via transfers sublimeren op polyester of polyester gecoat plaatmateriaal. Een hittepers zorgt dan voor de transfer/ fixatie. Van koelkastdeuren tot aan caravans en machinebeplating kun je zo van decoratie voorzien. Informatiepanelen, bewegwijzering en hoogwaardige fotoprints op aluminium zijn een ander werkterrein waar sublimatie wordt toegepast.

Universele inkt

Waar sublimatie gebruikt wordt voor het vanaf de rol bedrukken van polyesterstoffen gebruiken we traditioneel acid of reactieve inkt voor het bedrukken van textiel met natuurlijke vezels. Er is echter een ontwikkeling gaande richting meer universele textielinkt in de vorm van watergedragen pigmentinkt. Hiermee kunnen zowel polyester als katoen en viscose worden bedrukt.
Grootste struikelblok voor een doorbraak is tot dusver de afwijkende coating die nodig is voor optimale hechting. Een groeiend aanbod aan kleinschalige coaters kan dat probleem oplossen. Daarnaast is het kleurbereik van pigmentinkt soms nog te beperkt om voor alle toepassingen geschikt te zijn. Maar het aanbod groeit en de inzetbaarheid neemt ook toe.  
Met de toenemende interesse vanuit de signmarkt om in de interieurmarkt actief te zijn of om modestoffen te produceren naast de productie voor reclamedoek kan een printer uitgerust met pigmentinkt goede diensten bewijzen. In ons land behoort Probo al een paar jaar tot de pioniers op dit vlak met zijn Durst Alpha. Maar ook bij andere leveranciers, zoals d*gen, DGI, EFI/Reggiani MS Printing solutions, Epson/Robustelli, Mimaki/La Meccanica en Alpeh is tegenwoordig de keuze voor pigmentinkt mogelijk. 

Kleding

Binnen het segment textiel is er een subcategorie in de vorm van Direct to Garment. DtG-printers worden gebruikt voor het indrukken op geconfectioneerd textiel. Een categorie waarbij hoge eisen aan de eigenschappen van de inkt worden gesteld. De inkten moeten lichtecht, slijtvast en wasbaar zijn en aantoonbaar veilig op de huid kunnen worden gedragen. Het lukt het steeds beter om aan al die eisen te voldoen, mits we drukken op textiel van voldoende kwaliteit. Maar we zijn er nog niet helemaal. Zo kunnen DtG-inkten nog niet worden ingezet voor het bedrukken van bedrijfskleding die op 90 graden gewassen moet worden.
De vraag naar DtG is de afgelopen jaren sterk gegroeid, mede doordat web2print platforms er steeds meer gebruik van maken. Maar DtG wordt ook ingezet om voor moderetailers unieke collecties te maken, gebaseerd op basiskledingstukken. Een fenomeen dat in landen om ons heen verder ontwikkeld is dan bij ons.
DtG is bij uitstek geschikt voor one offs, maar met het volwassen worden van de techniek is het ook inzetbaar voor oplages die eerder op zeefdrukcarrousels werden gemaakt. DtG-printers zijn standaard uitgerust met inkten voor bedrukken op katoen of katoenmengingen. Naast de FC-inktset zijn ze vaak ook uitgerust met witte inkt om ook op (donker)gekleurd textiel te kunnen drukken. De stof wordt voorafgaand aan het bedrukken meestal gecoat om de hechting te verbeteren. Fixeren van de inkt gebeurt door gebruik van droogkasten of droogtunnels, net als bij zeefdruk.
Kornit geldt als pionier op dit vlak en heeft een brede range aan DtG-printers, waarbij ze een gepatenteerd proces gebruiken om hun textiel te coaten in de printer (het patent maakt het tot nu toe onmogelijk voor ander spelers om dezelfde werkwijze toe te passen). De nieuwst DtG-printer van dit merk die op FESPA wordt getoond, de Kornit Atlas, is ontwikkeld voor een jaarlijkse productiecapaciteit van circa 350.000 afdrukken en gebruikt een nieuw platform als basis. Het systeem is uitgerust met nieuwe recirculatie-printkoppen en nieuwe NeoPigment Eco-Rapid inkt (inclusief wit). Naar verluidt komt Kornit daarnaast met een nieuwe inkt, afgestemd op polyester. 
De onderkant van het spectrum wordt ingevuld door Ricoh met de Ri 100 toonbankprinter. Bij deze 4-kleuren printer zonder wit werd het proces vereenvoudigd door het precoaten te vervangen door voorverwarmen in hetzelfde apparaat dat ook de fixatie op hogere temperatuur doet. Opmerkelijk is dat Roland DG dit jaar een OEM versie van dit model uitbrengt als Roland VersaStudio BT-12.
Ricoh komt naar FESPA met een nieuwe printer in het segment daar net boven: de Ri 1000. Verder zijn er DtG printers van onder meer Brother, Epson en Mutoh. Een hier nog minder bekend merk is het uit Australië afkomstige Pigment inc. Hun nieuwste DtG-printer is de G4.

 

Extra ten opzichte van PRINTmatters

Bovenstaand artikel was ook te lezen in PRINTmatters nummer 3. Het deel hieronder biedt aanvullende informatie over wat er op Fespa te zien is op het gebied van kartonnage en afwerking.

Kartonnage

Vorig jaar had FESPA een hal ingeruimd om het aanbod op het gebied van kartonbedrukking samen te brengen in een poging om verpakkingsdrukkers te bewegen een bezoek aan de beurs te brengen. De meeste printerfabrikanten zagen er echter vanaf om de daarvoor ontwikkelde high volume machines uitgerust met one pass print technologie daadwerkelijk op te stellen, wat het bedrukken van verpakkingen tot een theoretische oefening maakte. En ook dit jaar blijft het aanbod beperkt tot printers uitgerust met scannende printtechniek.
Dit type printer is meestentijds uitgerust met uv-inkten en er wordt naast (honingraat)karton voor displays ook gedrukt op kunststofplaten. Anders dan bij de grotere printers, uitgerust met one pass techniek, die volledig dedicated zijn gericht op het drukken van (golfkarton) voor verpakkingen kunnen de printers in het segment net daaronder voor meer uiteenlopende toepassingen worden ingezet. En werken ze met grotere plaatformaten. Opvallend bij veel van de hier aangeboden printers dat ze zijn gebouwd op het verwerken van meerdere (B1-formaat) platen naast elkaar, omdat de vraag naar echt grote formaten (tot 2x3 meter) veel te klein is.
Inca Digital is met partner Fujifilm tot nu toe de enige die een met scannende printtechniek uitgeruste B1-printer laat zien. Deze Onset M is te koppelen met verschillende in- en uitlegsystemen om zo een delicated workflow te kunnen bouwen. Het laat zich raden dat automatisering van in- en uitleg hier eenvoudiger is dan bij de printers die formaten tot 2x3 meter verwerken. Het is een signaal dat we op termijn een overlap gaan zien tussen de inkjetprinters gericht op de grafische markt, op de grootformaatmarkt en op kartonnage. De samenwerking tussen Durst en Koenig & Bauer richt zich in ieder geval precies hierop.

Solvent op zijn retour

Roll2roll-printers met een breedte tot 1,6 meter hebben een vaste positie verworven in de signmarkt. Vrijwel elke signmaker beschikt over tenminste één zo’n printer. Uit verschillende verkoopcijfers blijkt dat in het roll2roll-segment met een breedte tot 1,6 m het verkoopaandeel van printers uitgerust met uv- en latexinkten groeit, ten koste van het aandeel van (eco) solvent inkten. Bij de installed base is het aandeel (eco) solvent echter nog behoorlijk en ook bedrijven als Epson, Oki, Mutoh en Roland DG bieden nog volop printers aan uitgerust met (eco) solvent inkt. Van Roland weten we inmiddels dat het ook met een nieuwe generatie print- en cut-toestellen komt in de vorm van de TrueVIS VG2- serie, die met verschillende inktsets kunnen worden uitgerust. De korte droogtijden van de nieuwe TrueVIS TR2 inkten, circa 6 uur tegenover eerder 24 tot 48 uur, moet de inzetbaarheid van deze TrueVIS V2 vergroten. Tot de doelgroep rekent Roland, naast signmakers, grafische bedrijven die een all in one stickermachine zoeken die zowel print als snijdt (interessant is hier dat je voor het eerst ook folie vooraf kunt snijden en vervolgens bedrukken in een aaneengesloten proces).
Mimaki heeft nog printers uitgerust met eco solvent inkten in het pakket, maar wist in 2018 vooral verkoopsuccessen te boeken met de verkoop van de Mimaki UCJV150 /300 series, die inmiddels in verschillende breedtes beschikbaar is. Canon wist met de Océ Colorado uitgerust met uvgel inkt ook behoorlijk wat verkopen te realiseren.
HP breidde het assortiment latexprinters uit, maar zag vorig jaar het marktaandeel in de verkoop in het segment tot 1,6 meter breedte iets dalen. Daar heeft de komst van de Océ Colorado zeker een aandeel in gehad.

Naar led-uv

In andere segmenten van de grootformaatmarkt startte de ommezwaai naar uv- en latexinkten eerder, zodat we nu bij de mid- en hoogvolume roll2roll-printers met een breedte van 3 of 5 meter vooral printers uitgerust uv inkten tegen komen. Het aantal aanbieders groeit nog steeds. Zo komt SwissQprint voor het eerst met een 3 meter brede roll2roll-printer naar FESPA, de Karabu.
De afgelopen jaren zagen we hier de omslag van printers uitgerust met traditionele uv-inkten en kwikdamplampen naar printers uitgerust met led-uv. De nieuwe generatie printers die hiermee was uitgerust, kan een meer gedetailleerd beeld afdrukken. De kleinere inktdruppels zorgen hier ook voor minder laagopbouw. De komst van led-uv zorgde zowel voor vervangings- als uitbreidingsaankopen. Naast led-uv heeft HP met de 3 meter brede versie van de latexprinter ook een behoorlijk marktaandeel.
Ook bij de hybride en vlakbedprinters zien we de overstap naar led-uv. Aanvankelijk waren er problemen met een te traag verlopende uitharding zijn grotendeels opgelost, waardoor we ook in het hogere segment led-uv zien. Gevestigde namen zijn hier EFI en Durst. In het middensegment deed Agfa het in onze regio het afgelopen jaar goed met onder ander de Jeti Tauro. Ook SwissQprint doet het goed in het middensegment en komt dit jaar met een volgende generatie led-uv-inkten naar FESPA, die de huidige tafels sneller maken. In dat segment levert Canon de Arizona 6100-serie, die nog is uitgerust met traditionele uv-inkt. Eerder dit jaar kondigde Canon de Océ Arizona 1300-serie aan, uitgerust met led-uv. De verwachting is daarmee gewettigd dat meer Arizona-modellen binnen afzienbare in led-uv-uitvoering beschikbaar komen. Wat de invloed zal zijn van de komst van de hybride HP Latex r1000/r2000 op de verdeling naar afdruktechniek is na de introductie afgelopen FESPA nog niet goed zichtbaar.

Afwerken

De opbrengst van een print wordt voor een belangrijk deel bepaald door de afwerking ervan. Op FESPA kun je daarvoor zowel de machines vinden als de nodige hulpmiddelen in de vorm van halffabrikaten om de montage en opstelling van de print te vereenvoudigen. Deze laatste categorie vind je terug bij in het deel van de expositie dat door European Sign Expo is gevuld.
Wat de verschillende bewerkingen voor het afwerken van print aangaat, daarin hebben de snij-, ril- en freestafels nog steeds een belangrijk aandeel. Bij het verwerken van plaatmaterialen zijn de digitale snijtafels onmisbaar. Ze worden ook ingezet voor het verwerken van rollen textiel en van vinyl.  
Er zijn twee belangrijk ontwikkelingen te melden. Er is behoefte aan sneller werkende tafels om de toegenomen productie van de printers op te vangen. Dat bereiken we vooral door meer automatisering rond de tafel, waarbij de effectieve snij- en riltijd wordt opgevoerd door slimmer in- en uitleggen van de materialen. Ook de verlenging van tafels kan bijdragen aan de productiviteit, waardoor handelingen als uitnemen en sorteren van het materiaal geen wachttijd opleveren bij het snijden. Naast conventionele in- en uitlegsystemen zien we hier ook vaker robots.

Rollen op tafels

Er worden steeds vaker rolmaterialen op snijtafels verwerkt vanwege de grotere nauwkeurigheid. De snijtafels die vooral hiervoor worden gebruikt, kunnen minder zwaar worden uitgerust. Naast Zünd en Esko moet hier zeker Summa worden genoemd, die met zijn snijtafel aansluit op de trend om rolmaterialen daarmee te verwerken.
Naast digitaal snijden met messen is het in een aantal gevallen ook mogelijk om te kiezen voor lasersnijden. Bij lasersnijden versmelt en verdamp je materiaal. Om die reden moeten pvc-houdende substraten worden vermeden, maar ook uit milieu-oogpunt wordt steeds vaker gekozen voor andere materialen.
Je kunt met de juiste laserlichtbron ook graveren. Het uit Oostenrijk afkomstige Trotec levert een serie lasers die zowel voor graveren als snijden zijn uitgerust, de flexx serie. Het topmodel – de Speedy 400 flexx – werd recent vernieuwd en kan met de krachtigste lasers tot zes keer sneller zijn werk doen. Trotec heeft ook een instapmodel in de vorm van de Rayjet 500R en introduceert op FESPA een nieuw model, speciaal voor het snijden van (polyester) textiel.

https://www.fespaglobalprintexpo.com