Grafimediamarkt vol onzekerheid
In juni presenteerde het GOC een verslag van een economisch onderzoek over 2022 dat zij deed in opdracht van het A&O Fonds Grafimediabranche. Dat kwam vrij kort na publicatie in januari van een gelijksoortig onderzoek over 2021. In 2021 bleek er sprake van een moeilijke markt en het iets betere jaar 2022 bleek er een met vooral veel onzekerheid.
Over het rapport 2021 -het tweede coronajaar- schreven we dat het kort samengevat duiding geeft aan een ongelukkige samenloop van economische ontwikkelingen: stijgende inkoopprijzen, overcapaciteit aan productiemiddelen, prijsconcurrentie plus een tekort aan vakmensen. En dat in een structureel dalende markt.
Deel omzetstijging is doorrekenen van hogere kosten
In 2022 -het jaar waarin de coronacrisis temperde, maar waarin de oorlog tussen Rusland en Oekraïne begon- was de stemming iets beter doordat orderontvangst en omzet toenamen. Dat is ten opzichte van de enorme terugval door corona. Op lange termijn daalt de omzet structureel, uitgezonderd verpakkingsdrukkerijen. Met een aantekening in het rapport bij de omzettoename: ‘Een deel van de gemeten omzettoename komt op conto van de gestegen prijzen die grafische bedrijven rekenen, en niet doordat het printvolume toeneemt.’
Enorme kostenstijging
We weten het allemaal; de kosten zijn de afgelopen 2 jaar absurd gestegen. Energie is een killer voor een energie-intensieve industrie als de grafische. Maar in het rapport kan je ook goed zien wat papier een prijsexplosie meemaakte. Papier- en kartonprijzen stegen in korte tijd met 50%, krantenpapier zelfs 70% en inkt 10%.
Zorgen over economisch klimaat
Net als in de totale industrie maken steeds meer grafische bedrijven zich zorgen over de ontwikkeling van het economisch klimaat zagen de onderzoekers in hun conjunctuur-enquete. Opmerkelijk is dat in 2022 de uitspraken van de grafische ondernemers over het economische klimaat grilliger zijn en sterk verschillen per kwartaal. Dit duidt op economische onzekerheid binnen de branche. Goed verklaarbaar door alle ontwikkelingen en onzekerheden, maar het typeert daarmee wel het jaar 2022. Als belemmering voor verdere ontwikkeling worden genoemd: onvoldoende vraag uit de markt en tekort aan personeel.
Afname aantal bedrijven en werknemers zet door
Het totaal aantal bedrijven en de totale werkgelegenheid nemen al langere tijd af en de verwachting is dat dit zich voorlopig ook zal voortzetten. De teruggang is het grootst onder de middelgrote en grotere bedrijven, waardoor de gemiddelde bedrijfsgrootte eveneens afneemt. Het aantal zzp’ers loopt in mindere mate terug. Ter indicatie enkele cijfers: in 2007 waren er volgens CBS-cijfers nog 4040 grafische bedrijven. Begin 2023 waren dat er 2660, waarvan bij 1485 één persoon werkzaam was en bij 455 bedrijven twee man werkzaam waren. Het aantal werknemers daalde in diezelfde periode van ruim 42.000 naar bijna 18.000. Volgens CBS-cijfers ging het in 2022 om ruim 13.000 FTE.
25% overcapaciteit
De structurele terugloop in omzet loopt niet geheel parallel aan de krimp in productiecapaciteit binnen de branche. Door automatisering en veel snellere productieapparatuur zijn veel bedrijven in staat met minder mensen en in kortere tijden meer omzet te realiseren. Deze groeiende productiecapaciteit is echter niet aanwezig als omzetvolume op de markt. Het gevolg is een voortdurende onderbenutting van de aanwezige productiecapaciteit. Deze onderbenutting ligt op ongeveer 25%. Gemiddeld wisten de bedrijven hun -in met name coronajaar 1 2020 - sterk gestegen hoeveelheid vreemd vermogen in 2022 iets terug te brengen door schulden af te lossen.
Het rapport is gratis te downloaden via de website van A&O Fonds Grafimediabranche.
Geen nieuws missen?
