ISO 12647-2: Update in de pijplijn

15 maart 2024

Binnen ISO heeft werkgroep TC130, de grafische onderzoeksgroep, de voorbije jaren gesleuteld aan een update van ISO 12647-2. Het resultaat is nog niet officieel gepubliceerd, maar we lichten toch al graag een tipje van de sluier op!

ISO 12647-2 (1996) is tot nu de meest toegepaste standaard in grafische productie. In 2004 verscheen de uiterst succesvolle tweede editie met nieuwe doelwaarden en het concept van de drukproef. Op basis van deze versie werd het meest gebruikte kleurprofiel (FOGRA39) opgesteld om drukopdrachten in pdf-formaat te bezorgen voor reproductie in offset, flexo en digitaal. Het wordt standaard in Adobe designsoftware meegeleverd!

De derde editie (2013) kunnen we best samenvatten als een complexe uitbreiding: om kleuren van drukwerk te meten, waren nieuwe fotospectraalmeters nodig. Hierin zit (onzichtbaar) UV-licht om fluorescentie beter in kaart te brengen (wat voor veel grafische toepassingen geen meerwaarde biedt). Vanuit technisch standpunt is dit de beste standaard, maar de universele toepassing blijft in gebreke. Het offset-kleurprofiel FOGRA51 (ISOCoated_v3) is nog steeds niet aanwezig in de presets van Adobe grafische software.

*De klassieke aanpak om toonwaarden op de pers te sturen. Gedrukte toonwaarden worden opgemeten, vergeleken met een doelcurve uit ISO 12647-2 en bijgestuurd bij het maken van de drukplaat.*

Kleurmeting en halftonen

De nieuwe, aankomende standaard is praktischer en doelgerichter: je kiest zelf de gepaste meetmethode om je drukproces te standaardiseren en kwaliteitscontroles uit te voeren. Kleurmeting met weinig UV-licht of zelfs zonder UV-licht is toegestaan.

Verder wordt reproductie van halftonen een van de zwaartepunten. Er zijn nu 3 verschillende methodes gespecifieerd om halftonen te standaardiseren:

Klassiek met densiteiten (toonwaarden van 0-100%).
Door de kleur te meten van halftonen (Lab).
Via een samengesteld grijs (‘Near Neutral’). Dit lijkt complexer, maar het uitgangspunt is dat het niet uitmaakt welke methode je kiest: de 3 methodes moeten hetzelfde resultaat opleveren. Je kunt dit dus zien als flexibeler met als doel meer universele implementatie.

Klassiek met densiteiten (toonwaarden van 0-100%)

Dit is de basismethode uit de eerste versie (1996): na een nulmeting op papierwit, kun je door de densiteit van een volvlak en rastervlak te meten een toonwaarde berekenen (Murray-Davis-formule). Hiermee kun je een compensatiecurve instellen bij het maken van de drukplaat.

Kleurmeting van halftonen

Hier gaat het om ‘Color Tone Value’, een ISO-gestandaardiseerde methode (ISO 20654) om uit kleurmeting (Lab) een toonwaarde te berekenen. Om zo tinten van spotinkten én procesinkten te sturen op de pers. Let wel: hier heeft elke procesinkt zijn eigen doelcurve, dus aparte doelwaardes voor cyaan, magenta, geel en zwart.

‘Near Neutral’

Deze aanpak is gebaseerd op een (bijna neutrale) grijstint. Je hoeft dus geen afzonderlijke halftonen meer te drukken, maar wel samengestelde grijstinten. Eenmaal gedrukt dienen de grijstinten een doelcurve (op basis van de L-waarde van Lab) te volgen.

Papiersoorten

Substraatcorrectie is een instrument om het effect van de papierkleur op het drukresultaat te voorspellen. Als je printjobs krijgt ingestuurd op basis van offset op gecoat papier (FOGRA39 of FOGRA51) en er wordt gedrukt op grijs karton, dan zal de proef niet gehaald kunnen worden. Het leven zal zoveel makkelijker worden als je het praktische gedrukte resultaat beoordeelt aan de hand van substraatgecorrigeerde doelwaarden.

*Evalueren van de toename in druk op basis van ‘Colour Tone Values’ (ISO 20654). Merk op dat dit een volledig andere vorm is dan de klassieke curve en elke proceskleur zijn eigen doelcurve heeft!*

Conclusies

De TC130-werkgroep heeft duidelijk de beperkte toepassing van de vorige editie ter harte genomen. Wereldwijde adaptatie van een drukconditie (offset op gecoat papier), met aandacht voor flexibiliteit (type kleurmeting, substraatcorrectie) kan een solide basis vormen voor verbeterde communicatie tussen de stakeholders: minder herdruks, betere kleurproeven, solide kwaliteitscontrole, enz. De nieuwe definities uit de ISO12647- 2-update worden vandaag al toegepast bij onze ISO 12647-2-certificatie.

Certificering

Gestart als een gezamenlijk project tussen VIGC, IGT en SCGM kon je al in 2006 intekenen op een ISO 12647-2-certificaat. De focus lag volledig op offset-drukwerk dat binnen de toleranties van de drukstandaard diende te vallen. Recent werd de formule uitgebreid: digitaal naast conventioneel drukken, het stijgend aantal substraten & papiertypes, extra afwerklagen en bovenal de nood aan duidelijke ‘kleur’-communicatie tussen drukkerij en klant.

Uitgangspunt in de nieuwe aanpak is dat je als drukkerij dient aan te tonen dat je de kleur voorspelbaar en kwalitatief (binnen geldende toleranties) kunt reproduceren: digitale kleur en/of kleurproef moet in overeenstemming zijn met gedrukte kleur en dit met de kwaliteitsgaranties van overeenkomstige drukstandaard.

*Beoordeling van toonwaarden aan de hand van samengesteld grijs. De L-waarde van de gedrukte grijstinten bepaalt of je binnen tolerantie valt.*

Stappenplan certificaat ‘Color Management – Standaardisatie in druk en Print’:

• Definitie drukconfiguratie(s)

Welk drukproces men wenst te certificeren? Drukpers en materialen (papier, inkten) worden samen met de doelwaardes voor kleur (kleurproef of kleurprofielen) vastgelegd.

• Opstellen van een testvorm en uitwisseling van de doelwaarden

Op basis van de gedocumenteerde drukconditie stelt het VIGC een testvorm op en bezorgt deze aan de drukkerij. De doelwaarden en toleranties voor de drukopdracht worden uitgewisseld.

• Afdrukken testvorm en inzamelen productiedata

De drukkerij drukt de testvorm af, verzamelt goed-voor-druk exemplaren en oplage-exemplaren en bezorgt deze samen met data van het meetsysteem (indien beschikbaar) aan het VIGC.

• Beoordeling drukopdracht

Het VIGC analyseert het drukwerk en rapporteert de resultaten aan de drukkerij en certificatie-instantie (SCGM).

• Uitreiking certificaat

Met het certificaat toont de opdrachtgever aan dat hij met de beschreven configuratie kwalitatief drukwerk met voorspelbare kleurweergave kan produceren. Het certificaat is 2 jaar geldig met een tussentijdse controle na 1 jaar.

Meer weten over de certificatieprocedure? Contacteer vrijblijvend Veerle Vanpanteghem, +32 475 96 49 02 of per mail veerle.vanpanteghem@vigc.be.

Over de auteur: Sinds 2006 is Fons Put senior consultant bij VIGC. Hij begeleidt projecten op kleurmeting & normalisatie, publiceerde meerdere papers en doceert printprofessionals in de wereld van kleur.