Verruiming regels PostNL: ‘Zakelijke post blijft buiten beeld’

11 juli 2025

Demissionair minister Vincent Karremans van Economische Zaken heeft voorgesteld de regels van de universele postdienst (UPD) te verruimen, om zo de postdienst betaalbaar te houden. ‘Zakelijke post blijft echter grotendeels buiten beeld én ongereguleerd’, aldus het KVGO.

Zonder aanpassingen zal de postdienst in de toekomst structureel verlieslatend zijn. Versobering van de dienst is onvermijdelijk om deze betaalbaar te houden. Dat concludeerde de Autoriteit Consument & Markt (ACM), naar aanleiding van het onderzoek “De postmarkt in transitie – Bouwstenen voor een visie op de postmarkt”. Het onderzoek werd uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en dient als input voor de politieke besluitvorming over de postmarkt. De ACM onderzocht de behoeften van verzenders en ontvangers, de kosten en kwaliteit, en de marktontwikkelingen.

Wettelijke norm

Ongeveer 15% van alle post die verzonden wordt valt volgens het ACM onder de zogenoemde ‘Universele Postdienst (UPD). PostNL heeft de opdracht gekregen om deze postdienst uit te voeren. Alleen de post die onder deze dienst valt, is beschermd op het gebied van betrouwbaarheid, bezorgsnelheid en betaalbaarheid. De wettelijke norm om 95% van de UPD post de volgende werkdag (D+1) te bezorgen, wordt sinds 2019 niet meer gehaald. In 2023 en 2024 daalde het percentage tot (ruim) onder de 90%.

Bescherming zakelijke post

‘Zakelijke post - waaronder post van overheidsinstanties - geniet geen wettelijke bescherming, terwijl juist ook voor deze poststukken geldt dat verzenders en ontvangers het belangrijk vinden dat deze post op tijd aankomt,’ aldus de ACM. Ook de Nationale Ombudsman wees recent op het feit dat mensen regelmatig in de problemen komen als brieven van - onder meer - overheidsinstanties niet op tijd komen.

Voor het onderzoek bekeek de ACM gekeken diverse aspecten. Daarbij werd samengewerkt met een aantal externe bureaus en andere experts. De gebruikersbehoeften zijn gebaseerd op marktgesprekken met overheidsinstanties en andere grote verzenders en enquêtes door Centerdata en Ipsos I&O. De financiële impact van aanpassingen is gebaseerd op cijfers van PostNL en onderzocht door EY. De marktontwikkelingen zijn in kaart gebracht door gesprekken met verzenders, (potentiële) aanbieders en Europese toezichthouders en een onderzoek door e-Conomics naar de marktordening. Daarnaast heeft de ACM mogelijke aanpassingen van wet- en regelgeving verkend.

ACM formuleert bouwstenen voor de postmarkt

In het rapport deelt de ACM een aantal bouwstenen voor een visie op de postmarkt. Zo zijn de maatschappelijke belangen volgens de organisatie onvoldoende beschermd en is regulering van PostNL nodig. Ook onderzocht de ACM een aantal scenario’s met betrekking tot de bezorgsnelheid en betrouwbaarheid en deelt de organisatie diverse opties om betrouwbare bezorging en betaalbaarheid te beschermen, en om de brede postmarkt te stimuleren.

‘Als we de postdienst toekomstbestendig willen maken, zullen er ergens concessies moeten worden gedaan – dat is onvermijdelijk’ zegt Manon Leijten, Bestuurslid van de ACM. ‘Ons onderzoek laat zien dat betrouwbaarheid, voor zowel consumenten als zakelijke gebruikers, met stip op één staat. Daar moet je dus niet op inleveren. Dan is het meest logisch om voor verandering eerst naar de bezorgsnelheid of de prijs te kijken. Maar hoe en waar de keuzes vallen, is uiteindelijk aan de politiek. Met dit onderzoek bieden wij de bouwstenen voor die keuzes.’

Jeroen Balke (Vogelaar) vatte m.b.v. een AI-tool de inzichten uit het ACM-onderzoek samen in deze podcast. Het volledige onderzoek vind je hier.

Voorgestelde maatregelen

Op basis van de resultaten van het onderzoek heeft demissionair minister Vincent Karremans van Economische Zaken verschillende maatregelen voorgesteld:

Verruiming van de bezorgtijd van post van bezorging binnen 24 uur (D+1) naar 48 uur (D+2) en op termijn 72 uur (D+3);
Handhaving van de 95% norm voor bezorgzekerheid, gelet op het grote belang van betrouwbaarheid voor postgebruikers. Hiervoor zullen met PostNL bindende afspraken worden gemaakt;
Een effectief rendementsplafond voor het hele postbedrijf. Hierdoor wordt PostNL beperkt in het rendement dat zij mag behalen en het voorkomt hoge prijzen;
Opleggen van verplichtingen aan PostNL om voor de UPD de monitoring en transparantie te verbeteren. Hierdoor moet de totale postbezorging verbeteren, ook die van de zakelijke post.
Het subsidieverzoek van € 30 miljoen (2025) en € 38 miljoen (2026) om wettelijke UPD-verplichtingen te blijven uitvoeren wordt afgewezen, omdat de bovengenoemde maatregelen volgens de minister realistische kaders creëren voor het uitvoeren van de UPD en een subsidie nodig noch gewenst is bij realistische kaders.

In een persbericht noemt PostNL het UPD-voorstel ‘Onuitvoerbaar, structureel verlieslatend en economisch onverantwoord.’ Volgens topman Pim Berendsen wordt het postbedrijf ‘gevraagd een netwerk in stand te houden dat niet meer past bij het gebruik van vandaag. Dat is onhoudbaar.’

Zakelijke post niet gereguleerd

In het NRC verscheen vorig weekend een uitgebreid artikel over de postmarkt. Daarin staat dat het KVGO teleurgesteld is dat de markt voor zakelijke post in de nieuwe maatregelen niet wordt gereguleerd. ‘In feite kan PostNL doen wat het wil. Zo schrapte het bedrijf op 1 januari 2025 de 24-uursbezorging voor zakenpost’, wordt het Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen geciteerd.

Ook KVGO-directeur Brecht Grieten komt aan het woord: ‘De overname van Sandd heeft geleid tot eenzijdige, forse tariefsverhogingen van soms 150 tot 250 procent en een schrikbarende verslechtering van de service. Het einde van de 24-uursbezorging en de vroegere aanlevertijden ondermijnen de actualiteitswaarde van publicaties, veroorzaken veel financiële schade en schaden het algemeen maatschappelijk belang.’ Het KVGO wil graag het gesprek aangaan met beleidsmakers en pleit voor heldere betrouwbaarheidseisen in de postwet - ook voor zakelijke post, voor strenge regulering van tarieven en dienstverlening en meer ruimte voor concurrentie en alternatieve bezorgnetwerken.

Lees hier het onderzoek van de ACM
Beluister hier de podcast van Jeroen Balke
Lees hier de reactie van PostNL
Lees hier het artikel van het NRC (premium)

Ontvang iedere week de gratis PRINTmatters nieuwsbrief in je inbox